De eikenprocessierups zorgde de afgelopen jaren voor behoorlijk wat overlast. In de media zagen we uitgebreide reportages van mensen met huiduitslag en ademhalingsproblemen. Waar minder over geschreven wordt, is dat de eikenprocessierups ook gevaarlijk is voor huisdieren. Honden bijvoorbeeld, verkennen de wereld voornamelijk met hun neus. Bij contact belanden de brandharen direct op de tong en in de luchtwegen. Omdat dieren in hun contact met rupsen vaak grotere hoeveelheden brandharen opnemen dan mensen, bestaat er voor hen snel levensgevaar.

Vergiftiging door brandharen

Eikenprocessierupsen schieten hun brandharen als kleine pijltjes door de lucht als ze denken dat er gevaar is. Eén rups heeft zo’n 700.000 brandhaartjes en ze zijn zo klein dat ze makkelijk de luchtwegen kunnen binnendringen, maar ook inslikken is mogelijk. De ‘spinsels’ of ‘pockets’ zoals de nesten ook wel eens worden genoemd, bevatten miljoenen brandharen. Eenmaal verlaten door de rupsen, waaien de pockets gemakkelijk uit de boom en vallen op de grond. Een hond die uit speelsheid rupsen of een pocket met zijn bek oppakt of aanraakt, krijgt ineens grote hoeveelheden ‘gif’ uit de brandharen in ogen, neus en luchtwegen te verwerken. Een allergische reactie ligt op de loer. Wat dit jaar opvalt, is dat veel rupsennesten laag bij de grond hangen en makkelijk te benaderen zijn door huisdieren.

Symptomen bij de hond

Wanneer je denkt dat je hond in contact gekomen kan zijn met de eikenprocessierups, let dan op de volgende symptomen: gaat de hond kwijlen of kokhalzen, zwelt zijn tong op of slaat deze paars uit, krijgt hij last van branderige rode ogen of blaasjes en roodheid aan de lippen, moeite met slikken of benauwdheid, geïrriteerde luchtwegen (hoesten), dan kan je vermoeden dat hij in direct contact is geweest met een of meerdere rupsen. In zeldzame gevallen zie je symptomen als overgeven, duizeligheid en koorts. De meeste klachten ontstaan direct na het contact, of in de eerste uren daarna. Bij mensen zie je vaak bultjes, blaasjes en een rode huid. Bij honden komt dit minder voor doordat ze een vacht hebben.

Wat te doen

Wanneer water voorhanden is kun je proberen af te spoelen om zo brandharen kwijt te raken, maar laat je hond niet drinken. Je mag zeker niet op de plek gaan wrijven, dit verspreidt het gif alleen maar. Aangeraden wordt om zelf handschoenen aan te doen tijdens het spoelen om niet met de brandharen in aanraking te komen. Breng zo snel mogelijk een bezoek aan de dierenarts. Wanneer een allergische reactie optreedt, zwellen de slijmvliezen van de mond en keel. Wanneer er een heftige irritatiereactie is en hier niets aan gedaan wordt, kan dit leiden tot afsterving van mondweefsel of zelfs  tot een verstikkingsdood. Alles hangt er natuurlijk vanaf met hoeveel rupsen het dier in contact is geweest, of hij er al dan niet aan heeft gelikt en hoe snel hij verzorgd kan worden. Een dierenarts kan proberen met een antihistamine de klachten te onderdrukken.

Klachten bij kat, koe, schaap, geit en paard 

Naast honden geldt voor katten, koeien, schapen, geiten en paarden ook dat voorkomen moet worden dat zij aan de nesten kunnen zitten of dat ze brandharen in hun bek, respectievelijk mond krijgen. Paarden lijken gevoeliger voor de brandharen van de eikenprocessierups dan andere dieren, doordat ze niet kunnen braken en kolieken kunnen krijgen. Daarnaast kunnen klachten optreden als vee bijvoorbeeld graast onder of in de directe nabijheid van aangetaste eikenbomen of als gras afkomstig uit de directe nabijheid van aangetaste eiken als veevoer wordt gebruikt. Het gras kan vol met brandharen zitten. Koeien kunnen gaan speekselen en onrustig worden als zij brandharen binnen hebben gekregen. Dit geldt ook voor paarden, die gezwollen mondslijmvlies kunnen krijgen en gaan kwijlen. Ook kunnen ze oogirritaties krijgen. Raadpleeg bij klachten altijd een dierenarts.

Voorkomen
– Hond: laat je hond niet snuffelen in de buurt van eikenbomen. Houd zelf ook afstand van eikenbomen met nesten en lijn eventueel je hond een stukje aan. Zorg zo nodig dat water dicht bij de hand is, mocht het ondanks voorzichtigheid toch fout gaan.

– Kat: overweeg om je kat niet naar buiten te laten als er rupsennesten in de buurt zijn.

– Alle dieren: Hou je dieren goed in de gaten. Waarschuw de gemeente als u een nest ziet. Dat kan via www.waalwijk.nl/melding of 0416-683456.

De meeste overlast bij dieren wordt gezien in de zomermaanden juni tot september. Pockets en brandharen die op de grond blijven liggen, kunnen nog 5 tot 7 jaar problemen veroorzaken en zijn in de winter nog even gevaarlijk als in de zomer. Rupsen zelf doodmaken of nesten in brand steken heeft weinig zin; ze moeten echt afgevoerd worden inclusief brandharen.

Rupsenvrije hondenroute

GroenLinksaf bespreekt met de gemeente momenteel de mogelijkheid voor een rupsenvrije hondenroute in gemeente Waalwijk. Maar zelfs al mocht deze er komen, dan blijft oplettendheid tijdens de wandeling geboden!